„Na dosyć sporym budynku w szczycie widnieje wspaniale wymalowany karp,jako godło hodowli ryb w bardzo ładnej miejscowości,zwanej Boguszami pod Rykami przy szosie-gdzie przejezdni przyglądają się urządzeniom efektywnego i bardzo wzorowo prowadzonego  gospodarstwa rybnego”.

Ta informacja nie pochodzi z roku 2015 ,ale z roku 1911.Ukazała się  w czasopiśmie Wieś Ilustrowana. Dowiadujemy się z niej ,że pierwszymi gospodarstwami rybnymi w Królestwie były właśnie Garbów i Ryki.
   Na temat powstania ryckich stawów i hodowli karpia w Rykach powstało dużo różnych legend.

„Opasane groblami i pogłębione dna bagien przekształcały się we wzorowo prowadzone zarybione stawy.Na tym polu zasłynął na przełomie XIX i XX wieku emerytowany admiral niemiecki Unrug,który przez 15 lat był dzierżawcą tutejszego majątku i urządził w Rykach gospodarstwo rybne.” ¹
 
To jest  najbardziej chyba znana opowieść przypisująca  założenie ryckich stawów emerytowanemu admirałowi marynarki niemieckiej.

Tymczasem Wieś ilustrowana podaje historię naszych stawów trochę inaczej.

   W roku 1811 zaczęto w Królestwie zwracać uwagę na dochody z ryb.Pierwsze sztuczne stawy  do rozmnażania ryb przeznaczonych na hodowlę rozpoczął w Siemienu za Kockiem Jan JEZIERSKI,zamiłowany rybak.Póżniej JEZIERSKI założył kilka stawów w Falentach pod Warszawą ,a następnie był powołany do Ryk,do póżniejszego majątku hrabiego Jana Nepomucena Pawła Franciszka JEZIERSKIEGO (1786-1858).
    Rok po nim,w roku 1817, kierownictwo nad stawami objął technik rybak z praktyką niemiecką, Tomasz SOBOLEWSKI, za którego gospodarstwo rybackie w Rykach obejmowało już  470 mórg,czyli około 117 hektarów.Był on także założycielem wielu gospodarstw rybnych w okolicznych majątkach  Królestwa i na Litwie.I to właśnie on sprowadził do Ryk w 1817 roku z Moraw i Śląska pierwsze karpie na rozmnożenie i stąd zasilały się inne gospodartswa rybne.Dzięki niemu Ryki :

„mogły się pochwalić postępem,albowiem miały sztuczną wylęgarnię w specjalnym budynku zwanym Piscykulturą,gdzie zapładniana sztucznie ikra wylęgała się w szklanych skrzynkach i pod szklanym dachem,a maleńkie rybki z wylęgarni płynęły z wodą do specjalnych sadzaweczek,skąd je przepuszczano na stawki większe przesadzkowe”.

    Tomasz SOBOLEWSKI przez następnych  57 lat był nagradzany na wystawach rybnych srebrnymi, złotymi medalami i dyplomami  za wzorowe zakładanie i umiejętne prowadzenie  gospodarstw rybnych.Ryckie gospodarstwo rybne:

„było zwiedzane przez licznych panów w celu poznawania się z hodowlą ryb,która była
prowadzona wzorowo”.2

      Po śmierci Tomasza SOBOLEWSKIEGO (1874) kierownictwo nad stawami objął jego  praktykant p.Wacław KAMIEŃSKIa w kilka lat później pochodzący z Opola p.Adam SMOLEŃSKI (zm.1906 w Rykach).Jak ważną role odegrało ryckie gospodarstwo w powstawaniu w okolicy nowych gospodarstw, świadczy wspomnienie p.Teodora LIBISZEWSKIEGO z Sosonowicy:

„A więc budujemy stawy!Kierownikiem jednego z najstarszych i najlepiej prowadzonych w Kongresówce gospodarstw stawowych w Rykach był wówczas Smolański,doświadczony ,długoletni praktyk.Zatrudniał on każdego roku po kilku praktykantów.Nie zwlekając więc udałem się do Ryk i po zwiedzeniu  szczegółowym gospodarstwa,w którym dominował piękny 150-hektarowy „Okręt”,za poradą Smolańskiego  zaangażowałem dwóch przez niego  najbardziej poleconych praktykantów,Kucewicza i Jelenowskiego,pochodzących z wileńszczyzny”.

W zapisie metrykalnym sporządzonym w Gołębiu 21 stycznia 1890 roku  o narodzeniu Zofii KOSSAK pojawia się nazwisko świadka Henryka UNRUGA „lat pięćdziesiąt trzy mającego zamieszkałego w Rykach„ co wskazuje,że rzeczywiście był on wtedy zarządcą ryckiego majątku i może dlatego przypisuje się mu założenie ryckich stawów,chociaż powstały one ,jak widzimy, dużo wcześniej.Może Henryk UNRUG  pochodził  ze słynnej rodziny admirałów niemieckich i przez sentyment dał „morskie” nazwy ryckim stawom, ale wygląda na to,że bardziej niż rybami zajmował się hodowlą koni, tryków i rasowych owiec,o czym świadczą jego liczne sukcesy w tej dziedzinie na wielu krajowych wystawach przemysłowo-rolniczych.

 

             

 

Sam majątek hr.JEZIERSKIEGO w roku 1906 zakupili od jego spadkobierców pp Marta i Zdzisław MARCHWICCY.Po tragicznej śmierci Marty MARCHWICKIEJ w 1915 roku,i po kilku latach nieudolnego gospodarowania Zdzisława,rada familijna  rodziny Marchwickich majątek wydzierżawiła Józefowi KONARZEWSKIEMU (1894-1955),który przed tym dzierżawił stawy w Trojanowie i Jagodnym.

KONARZEWSKI, można przesadnie powiedzieć ,„zastał majątek drewniany a zostawił murowany’.Również i stawy hodowlane były pod pieczołowitą opieką dzierżawcy.Uzyskiwał doskonałe wyniki w hodowli ryb.Szeroko współpracował z ryckimi kupcami żydowskimi,którym wydzierżawiał stawy. Jego główny partner handlowy zamożny Żyd Srul ROSFOR,który mieszkał na ul.Łukowskiej był nawet właścicielem samochodu ciężarowego,którym odwożono ryby na sprzedaż do Warszawy.Jako kierowca był u ROSFORA zatrudniony p.Grzegorz GREGORCZYK,póżniejszy właściciel znanej restauracji na dzisiejszej ulicy Poniatowskiego.Ryby wożono do Warszawy także i wozami konnymi.Długie szeregi zaprzęgniętych w koniki wozów jechało nogą za nogą do stolicy.Była to cała wyprawa.Jak wspomina dziadek Pawła Madeja,który kiedyś brał udział w takim transporcie,jechali trzy dni do Warszawy i trzy dni spowrotem Wyruszywszy  wcześnie do dnia z Ryk,popasali wieczorem pod Garwolinem a później w Wiązownej.A jak słonko mocno przygrzewało to i wodę w beczkach trzeba było zmieniać.3

 Hodowla karpi w okresie zarządzania przez p.KONARZEWSKIEGO,cieszyła się nadal powszechną renomą.Do gospodarstwa ryckiego przyjeżdżało wielu praktykantów, aby tutaj doskonalić swoje rzemiosło.Jednym z nich był i Jan WYPIÓRKIEWICZ,brat ichtiologa Kazimierza WYPIÓRKIEWICZA,odbywającego  praktykę w Sosonowicy ,a  potem od roku 1950 przez wiele lat pełniącego funkcje starszego ichtiologa w  już Państwowym Gospodarstwie Rybackim.

Stawy rybne były oczkiem w głowie p.KONARZEWSKIEGO i były pilnie strzeżone.Nie wolno było chodzić po groblach między stawami ,aby nie płoszyć ryb. Pilnowali stawów w dzień i w nocy  rybacy z psami,bo miejscowym też smakowały ryby i często zdarzały się wypadki kradzieży ryb.

Staw Boguszewski.Widok na Brzezinkę (Kozią Górkę).Lata 60-te.

Do tragicznego incydentu doszło 24 października 1935 roku, kiedy to banda miejscowych opryszków zastrzeliła na grobli pilnującego stawów rybaka p.Pawła ANTOLAKA. Członkowie tej bandy nigdy nie byli za swój czyn ukarani i na dodatek stali się później  jeszcze  gloryfikowanymi „utrwalaczami władzy ludowej”!

 Staw Olszynki.Lata 60-te

W roku 1978 roku rozpoczęto regulację Buksy ,ale prace powstrzymała mroźna śnieżna zima
i kontynuowano je w następnym roku.