„Na dosyć sporym budynku w szczycie widnieje wspaniale wymalowany karp, jako godło hodowli ryb
w bardzo ładnej miejscowości, zwanej Boguszami pod Rykami przy szosie - gdzie przejezdni przyglądają się urządzeniom efektywnego i bardzo wzorowo prowadzonego gospodarstwa rybnego”.

    Ta informacja nie pochodzi z roku 2015 ,ale z roku 1911. Ukazała się  w czasopiśmie Wieś Ilustrowana. Dowiadujemy się z niej, że pierwszymi gospodarstwami rybnymi w Królestwie były właśnie Garbów i Ryki.
   Na temat powstania ryckich stawów i hodowli karpia w Rykach powstało dużo różnych legend.

„ Opasane groblami i pogłębione dna bagien przekształcały się we wzorowo prowadzone zarybione stawy. Na tym polu zasłynął na przełomie XIX i XX wieku emerytowany admirał niemiecki UNRUG, który przez 15 lat był dzierżawcą tutejszego majątku i urządził w Rykach gospodarstwo rybne.” ¹
 
    To jest  najbardziej chyba znana opowieść przypisująca  założenie ryckich stawów emerytowanemu admirałowi marynarki niemieckiej.

 Tymczasem Wieś ilustrowana podaje historię naszych stawów trochę inaczej. 
 
W roku 1811 zaczęto w Królestwie zwracać uwagę na dochody z ryb. Pierwsze sztuczne stawy  do rozmnażania ryb przeznaczonych na hodowlę rozpoczął w Siemienu za Kockiem, Jan JEZIERSKI, zamiłowany rybak. Później JEZIERSKI założył kilka stawów w Falentach pod Warszawą, a następnie był powołany do Ryk, do późniejszego majątku hrabiego Jana Nepomucena Pawła Franciszka JEZIERSKIEGO (1786-1858).

    Rok po nim, w roku 1817, kierownictwo nad stawami objął technik rybak z praktyką niemiecką, Tomasz SOBOLEWSKI, za którego gospodarstwo rybackie w Rykach obejmowało już  470 mórg, czyli około 117 hektarów. Był on także założycielem wielu gospodarstw rybnych w okolicznych majątkach  Królestwa i na Litwie. I to właśnie on sprowadził do Ryk w 1817 roku z Moraw i Śląska pierwsze karpie na rozmnożenie i stąd zasilały się inne gospodarstwa rybne. Dzięki niemu Ryki :

„mogły się pochwalić postępem, albowiem miały sztuczną wylęgarnię w specjalnym budynku zwanym Piscykulturą, gdzie zapładniana sztucznie ikra wylęgała się w szklanych skrzynkach i pod szklanym dachem, a maleńkie rybki z wylęgarni płynęły z wodą do specjalnych sadzaweczek, skąd je przepuszczano na stawki większe przesadzkowe”.

    Tomasz SOBOLEWSKI przez następnych  57 lat był nagradzany na wystawach rybnych srebrnymi, złotymi medalami i dyplomami  za wzorowe zakładanie i umiejętne prowadzenie  gospodarstw rybnych. Ryckie gospodarstwo rybne:

„było zwiedzane przez licznych panów w celu poznawania się z hodowlą ryb, która była
prowadzona wzorowo”.2

      Po śmierci Tomasza SOBOLEWSKIEGO (1874) kierownictwo nad stawami objął jego  praktykant p. Wacław KAMIEŃSKI a w kilka lat później, pochodzący z Opola p. Adam SMOLEŃSKI (zm.1906
 w Rykach). Jak ważną role odegrało ryckie gospodarstwo w powstawaniu w okolicy nowych gospodarstw, świadczy wspomnienie p. Teodora LIBISZEWSKIEGO z Sosonowicy:

  " A więc budujemy stawy! Kierownikiem jednego z najstarszych i najlepiej prowadzonych w Kongresówce gospodarstw stawowych w Rykach był wówczas SMOLEŃSKI, doświadczony, długoletni praktyk. Zatrudniał on każdego roku po kilku praktykantów. Nie zwlekając więc udałem się do Ryk i po zwiedzeniu  szczegółowym gospodarstwa, w którym dominował piękny 150-hektarowy „Okręt”, za poradą SMOLEŃSKIEGO zaangażowałem dwóch przez niego najbardziej poleconych praktykantów, KUCEWICZA
i JELENOWSKIEGO, pochodzących z wileńszczyzny”.

    W zapisie metrykalnym sporządzonym w Gołębiu 21 stycznia 1890 roku o narodzeniu Zofii KOSSAK pojawia się nazwisko świadka Henryka UNRUGA „lat pięćdziesiąt trzy mającego zamieszkałego w Rykach„ co wskazuje, że rzeczywiście był on wtedy zarządcą ryckiego majątku i może dlatego przypisuje się mu założenie ryckich stawów, chociaż powstały one , jak widzimy, dużo wcześniej. Może Henryk UNRUG  pochodził  ze słynnej rodziny admirałów niemieckich i przez sentyment dał „morskie” nazwy ryckim stawom, ale wygląda na to, że bardziej niż rybami zajmował się hodowlą koni, tryków i rasowych owiec,
 o czym świadczą jego liczne sukcesy w tej dziedzinie na wielu krajowych wystawach przemysłowo-rolniczych.

 

             

 

    Sam majątek hr. JEZIERSKIEGO w roku 1906 zakupili od jego spadkobierców pp Marta i Zdzisław MARCHWICCY. Po tragicznej śmierci Marty MARCHWICKIEJ w 1915 roku, i po kilku latach nieudolnego gospodarowania Zdzisława, rada familijna  rodziny Marchwickich majątek wydzierżawiła Józefowi KONARZEWSKIEMU (1894-1955), który przed tym dzierżawił stawy w Trojanowie i Jagodnym.

    KONARZEWSKI, można przesadnie powiedzieć ,„zastał majątek drewniany a zostawił murowany’. Również i stawy hodowlane były pod pieczołowitą opieką dzierżawcy. Uzyskiwał doskonałe wyniki
w hodowli ryb. Szeroko współpracował z ryckimi kupcami żydowskimi, którym wydzierżawiał stawy. Jego główny partner handlowy zamożny Żyd Srul ROSFOR, który mieszkał na ul. Łukowskiej był nawet właścicielem samochodu ciężarowego, którym odwożono ryby na sprzedaż do Warszawy. Jako kierowca był u ROSFORA zatrudniony p. Grzegorz GREGORCZYK, późniejszy właściciel znanej restauracji na dzisiejszej ulicy Poniatowskiego. Ryby wożono do Warszawy także i wozami konnymi. Długie kolumny zaprzęgniętych w koniki wozów jechało nogą za nogą do stolicy. Była to cała wyprawa. Jak wspomina dziadek Pawła Madeja, który kiedyś brał udział w takim transporcie, jechali trzy dni do Warszawy i trzy dni s powrotem. Wyruszywszy  wcześnie do dnia z Ryk, popasali wieczorem pod Garwolinem a później
w Wiązownej. A jak słonko mocno przygrzewało to i wodę w beczkach trzeba było zmieniać.3

     Hodowla karpi w okresie zarządzania przez p. KONARZEWSKIEGO, cieszyła się nadal powszechną renomą. Do gospodarstwa ryckiego przyjeżdżało wielu praktykantów, aby tutaj doskonalić swoje rzemiosło. Jednym z nich był i Jan WYPIÓRKIEWICZ, brat ichtiologa Kazimierza WYPIÓRKIEWICZA, odbywającego  praktykę w Sosonowicy, a potem od roku 1950 przez wiele lat pełniącego funkcje starszego ichtiologa w -  już Państwowym Gospodarstwie Rybackim.

    Stawy rybne były oczkiem w głowie p. KONARZEWSKIEGO i były pilnie strzeżone. Nie wolno było chodzić po groblach między stawami, aby nie płoszyć ryb. Pilnowali stawów w dzień i w nocy  rybacy
z psami, bo miejscowym też smakowały ryby i często zdarzały się wypadki kradzieży ryb.

                                     Staw Boguszewski. Widok na Brzezinkę (Kozią Górkę). Lata 60-te.

    Do tragicznego incydentu doszło 24 października 1935 roku, kiedy to banda miejscowych opryszków zastrzeliła na grobli pilnującego stawów rybaka p. Pawła ANTOLAKA. Członkowie tej bandy nigdy nie byli za swój czyn ukarani i na dodatek stali się później  jeszcze  gloryfikowanymi „utrwalaczami władzy ludowej”!

 Staw Olszynki. Lata 60-te

W roku 1978 roku rozpoczęto regulację Buksy, ale prace powstrzymała mroźna śnieżna zima
i kontynuowano je w następnym roku.