Jesienią 1942 r.w przyległym do Zagórek lesie ” Białkowszczyzna” (kolonia Kośmin) żandarmi niemieccy wykryli miejsce,gdzie ukrywało się 8 Żydów.Od wrzuconych do środka ziemianki granatów zginęło na miejscu pięć osób ,a trzem pozostałym udało się zbiec. 1. Jan Machul z rodziną i osobami wysiedlonymi z poznańskiego,Kazimierz Potyra,Kazimierz Rybak,Jan Machul,córka wygnańca z poznańskiego,Kazimiera machul córka Jana,wygnaniec z poznańskiego,Stanisław Potyra,Teodora Machul-Wojewoda,Emilia Makowska,Teodora Rybak,Leon Pietrasiak. Młodego chłopca Jankiela (podobno rodzina miała wiatrak w Strzyżowicach) i dziewczynę-prawdopodobnie była to jego narzeczona-przygarnęła rodzina Machulów z Kolonii Cezaryn.Przygotowaniem i dostarczaniem dla nich jedzenia zajmowały się żona Machula Feliksa i ich 15-letnia córka Teodora. W urządzonej w stodole ziemiance Żydzi przetrwali do lata następnego roku. Zabudowania Machulów Rano 3 czerwca 1942 Jankiel Kiwa poszedł do Strzyżowic ,gdzie uprzednio mieszkał i miał wiatrak.Natknął się na grupę żandarmów z Dęblina,którzy go natychmiast schwytali,skrępowali sznurem i strasznym biciem zmusili do przyznania ,gdzie się ukrywa.Kilku żandarmów udało się do gospodarstwa Jana Machula na Kolonii Cezaryn .Żona gospodarza,Feliksa Machul zauważyła zbliżających się hitlerowców i skryła się w zbożu.
Niemcy dokonali szczegółowej rewizji. Szukali żony Machula.Następnie odjechali zabierając Jana Machula,Jankiela i ukrywająca się Żydówkę.Kiedy dojechali do pobliskiego skrzyżowania polnych dróg ,dało się słyszeć strzały.Wkrótce pobiegła tam córka Machulów Teodora i zobaczyła na polu Wiaków zatrzelonego ojca ,Jankiela i Żydówkę. Jana Machula pochowano na cmentarzu w Parafiance.Zastrzelona Żydówka i Jankiel zostali zakopani na miejscu egzekucji obok rowu, przy skrzyżowaniu polnych dróg. 7 sierpnia roku 2000 Feliksie i Janowi MACHULOM oraz ich córce Teodorze WOJEWODA zd.MACHUL został przyznany tytuł Sprawiedliwych wśród narodów świata Grób Sprawiedliwych na cmentarzu w Parafiance.Przechodzący nie widzą o okolicznościach „tragicznej śmierci” Jana Machula.Może brakuje tabliczki, jaką widuję się na podobnych grobach, na której winno być wypisane złotymi literami: Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata Miejsce upamiętnienia rodziny Machulów w Yad Vashem w Jerozolimie * Informacje o wydarzeniu zaczerpnięte z internetu oraz od mieszkańców Cezaryna. |
Żydowskie Ryki > Trochę wspomnień >