jak trudno ustalić imiona (Z. Herbert Pan Cogito o potrzebie ścisłości) Zenon Ksawery Owczarski (przybrane okupacyjne nazwisko Pikulski Zenon)
pseudonim. „Gzyms” urodził się 2 lipca 1923 roku w Rykach w rodzinie
ryckiego rzeźnika Edmunda Owczarskiego i Wandy Wszyscy trzej bracia Owczarscy zaangażowali się w działalność konspiracyjną. Zenon wstąpił do AK w 1943, przyjmując pseudonim „Gzyms". Został zaprzysiężony przez swojego nauczyciela Władysława Antoszczaka ps. Szary. Początkowo nie tylko zajmował się przenoszeniem tajnej korespondencji i prasy konspiracyjnej. ale już brał udział w akcjach sabotażowo-dywersyjnych m.in. uczestniczył w niszczeniu maszyn omłotowych w majątkach pod administracją niemiecką w Sarnach, Ułężu, Gończycach. Zenon Owczarski z ryckími kolegami Walcząc w oddziale „Orlika“ „Szarego“ potem „Spokojnego“ do kwietnia 1947 brał udział w większości akcji: - w marcu 1944 w ataku na posterunek żandarmerii i granatowej Policji w Kocku - 31 maja 1944 uczestniczył w ataku na obóz szkoleniowy Hitlerjugend w Brzozowej gm. Ułęż w czerwcu 1944r w ataku na samochody niemieckie na trasie Lublin-Warszawa koło Korytnicy i Trojanowa. - w nocy z 26 na 27 czerwca w walce z
Niemcami pod Paprotnią. - 14 lipca 1944 w uderzeniu na zespół majątków i obiektów pp. Kleniewskich w Kluczkowicach, będących wtedy niemieckimi Liegenschaftem, zarządzanym i obsadzonym przez esesmanów ostlegionistów. - 26 lipca 1944 w zajmowaniu Ryk, składnicy amunicji w Stawach. - 15 sierpnia 1944 w likwidacji przywódcy komunistycznej bandy, sowieckiego oficera Paramonowa. „Tego dnia podwładni „Orlika“, a wśród nich „Gzyms“, “Granat“ i „Tatar“ jako bezpośredni egzekutorzy, dokonują likwidacji Paramonowa oraz ciężko raniąc towarzyszącego mu Gransztofa“1 - w sierpniu 1944 (druga połowa) uczestniczył w przemarszu oddziałów na pomoc walczącej Warszawie. - 24.04. 1945r w ataku na Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Puławach. O tej akcji pisze Jerzy Ślaski : - „Na tyłach budynku „Gzyms“ (Zenon Owczarski) obserwujący wartownika, który wyprowadził do
ubikacji kilka aresztowanych kobiet, na odgłos strzału wbił wartownikowi w brzuch
lufę stena, a kobietom kazał uciekać do widniejącego - 24 maja 1945 w bitwie w Lesie Stockim z połączonymi siłami NKWD UB i MO. - 2 listopada
1944 w zasadzce UB i MO pod Żurawcem zamordowano ppor. Władysława Antoszczaka „Szarego“. Jadący
razem z nim „Gzyms“ został
postrzelony. „w jednym ze swoich kolejnych życiorysów pisanych w latach 1945-1948 wręcz pysznił się tym, że wspólnie z kontrarozwiedką zorganizował obławę, której celem był
„Orlik”, ale udało im się tylko zamordować jego zastępcę „Szarego” oraz ranić Zenona Owczarskiego „Gzymsa”.3 „Gzymsowi” pocisk
rozszarpał część twarzy i wyszedł w tylnej części głowy, w okolicy ucha. Udało
mu się wycofać, bez pozostawiania śladów. Połykając krew, zdołał ukryć się na
strychu obory. Sprowadzony lekarz uratował mu życie,
ale na założenie szwów było za późno i na twarzy już pozostała widoczna szrama. 28
sierpnia 1947 roku w Woli Gułowskiej wziął ślub z Janiną
Piętochówną nauczycielką w Szkole Podstawowej
Jednoklasowej w Żurawcu. (niedaleko Woli Gułowskiej, pow. Łuków) Zamieszkał w Hordzieżce w 1948 r. i zaczął pracować w Woli Okrzejskiej jako kierownik na tzw. resztówce, majątku, pozostałym po parcelacji prywatnej posiadłości Leona
Bernsteina. Pod pretekstem złego gospodarowania powierzonym
majątkiem, ale chyba przede wszystkim za przynależność do WIN został 5.10.1948
aresztowany. Postawiono mu nawet zarzut współpracy z okupantem. W czasie
przesłuchań w areszcie w Łukowie był torturowany. W czasie domowych rewizji
zniszczono całe umeblowanie. Po zwolnieniu
podjął pracę w Warszawskim Przedsiębiorstwie Robót Drogowych, zmieniając
miejsce pracy wraz ze zmianą frontu robót przedsiębiorstwa.22.04.1967, zdobył
tytuł mistrza Pochowany jest na
cmentarzu parafialnym w Okrzei. W uroczystym pogrzebie uczestniczyli koledzy 1września 2008 roku w 69 rocznicę wybuchu II wojny światowej Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Lech KACZYŃSKI nadał Zenonowi Owczarskiemu „Gzymsowi“ Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski. Odznaczenie to odebrała żona p. Janina OWCZARSKA z rąk Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta p. Ewy JUNCZYK-ZIOMECKIEJ podczas uroczystych obchodów Dnia Weterana w Pałacu Prezydenckim. Wyróżniony został także przez Zrzeszenie 15 Pułku Piechoty "Wilków" za niezwykłe męstwo „A.K to
synowie obszarników, dygnitarzy sanacyjnych i jej zwolenników, których celem jest ****
1Mirosław Sulej Marian Bernaciak „Orlik“. Biografia Oficyna
Wydawnicza Volumen. Warszawa 2015 s.356 |